Οδηγός με αναλυτικές ερωτήσεις και απαντήσεις από την ΑΑΔΕ στον οποίο διευκρινίζονται όλα όσα προβλέπει η νομοθεσία.

Εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι με «μπλοκάκια», μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και ελεύθεροι επαγγελματίες που κατά τη διάρκεια του 2018 άσκησαν ατομικά τις επαγγελματικές δραστηριότητές τους καλούνται και φέτος να πληρώσουν, εκτός από τον φόρο εισοδήματος και την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, και το τέλος επιτηδεύματος, το οποίο κυμαίνεται από 400 έως 650 ευρώ. Επιπλέον χιλιάδες εταιρείες και άλλα νομικά πρόσωπα που είχαν ενεργό δραστηριότητα εντός του 2018 υποχρεούνται και τη φετινή χρονιά να καταβάλουν τέλος επιτηδεύματος 800-1.000 ευρώ. Η υποχρέωση καταβολής των συγκεκριμένων ποσών ισχύει ανεξαρτήτως του εάν οι υπόχρεοι είχαν κέρδη ή ζημιές κατά τη διάρκεια του 2018.

Σύμφωνα, ειδικότερα, με τις βασικότερες διατάξεις της νομοθεσίας που ρυθμίζει την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος:

1) Οι επιχειρηματίες και οι ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα υποχρεούνται σε καταβολή ετήσιου τέλους επιτηδεύματος, το οποίο ανέρχεται σε:

α) 800 ευρώ ετησίως, για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε τουριστικούς τόπους και σε πόλεις ή χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους,

β) 1.000 ευρώ ετησίως, για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε πόλεις με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους,

γ) 650 ευρώ ετησίως, για ατομικές εμπορικές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες,

δ) 600 ευρώ ετησίως, για κάθε υποκατάστημα.

Ειδικά για τις Αστικές μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες και τους εργαζόμενους με «μπλοκάκια» (τα φυσικά πρόσωπα που το εισόδημά τους προέρχεται από ατομική επιχείρηση παροχής υπηρεσιών ή ελευθέριο επάγγελμα και έχουν έγγραφη σύμβαση με μέχρι 3 φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ή με περισσότερα από 3 φυσικά ή νομικά πρόσωπα αλλά το 75% των ακαθάριστων εσόδων τους προέρχεται από 1 φυσικό ή νομικό πρόσωπο) τα ποσά του τέλους επιτηδεύματος ανέρχονται σε:

α) 400 ευρώ ετησίως, εφόσον η έδρα βρίσκεται σε τουριστικό τόπο ή σε πόλεις-χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους.

β) 500 ευρώ ετησίως, εφόσον η έδρα βρίσκεται σε πόλη με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους.

γ) 300 ευρώ ετησίως για κάθε υποκατάστημα.

Η περιοχή του Νομού Αττικής λογίζεται ως μια πόλη, καθώς και το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης.

2) Σε περίπτωση διακοπής της δραστηριότητας μέσα στη χρήση, το τέλος επιτηδεύματος περιορίζεται ανάλογα με τους μήνες λειτουργίας της επιχείρησης ή της άσκησης του επαγγέλματος. Χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών λογίζεται ως μήνας.

3) Από την υποχρέωση καταβολής τέλους επιτηδεύματος εξαιρούνται:

α) Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες που κατά τη διάρκεια του 2018 βρίσκονταν σε «αδράνεια», δηλαδή είχαν πάψει να πραγματοποιούν συναλλαγές που συνδέονται με την άσκηση των επιχειρηματικών-επαγγελματικών δραστηριοτήτων τους. Η «αδράνεια» πρέπει να έχει δηλωθεί στο Τμήμα Μητρώου της αρμόδιας ΔΟΥ είτε εμπρόθεσμα, εντός 30 ημερών από τη στιγμή έναρξης της «αδράνειας», είτε εκπρόθεσμα, κατόπιν πληρωμής προστίμου 100 ευρώ.Όσες επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες καθώς και όσοι εργαζόμενοι με «μπλοκάκια» τέθηκαν σε «αδράνεια» κάποια χρονική στιγμή μέσα στο 2018 οφείλουν να πληρώσουν φέτος το τέλος επιτηδεύματος της χρήσης του 2018 μειωμένο κατά ποσοστό ανάλογο του χρονικού διαστήματος κατά το οποίο έπαψαν να έχουν δραστηριότητα μέσα στο έτος αυτό. Σε κάθε τέτοια περίπτωση, το ετήσιο τέλος επιτηδεύματος θα περιοριστεί ανάλογα με τους μήνες στους οποίους ο υπόχρεος είχε δραστηριότητα εντός του 2018. Χρονικό διάστημα άσκησης δραστηριότητας μεγαλύτερο των 15 ημερών μέσα σε έναν μήνα θα λογίζεται ως ολόκληρος μήνας.

β) Τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

γ) Τα γραφεία ή υποκαταστήματα αλλοδαπών ναυτιλιακών εταιρειών, που εγκαθίστανται στην Ελλάδα, βάσει των διατάξεων του άρθρου 25 του ν. 27/1975.

δ) Οι Φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας με τη μορφή Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης ή Συνεταιρισμού Εργαζομένων ανεξαρτήτως εάν έχει παρέλθει ή όχι πενταετία από την πρώτη έναρξη εργασιών τους.

ε) Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες που βρίσκονται σε κατάσταση εκκαθάρισης ή πτώχευσης.

στ) Οι αγρότες, οι οποίοι είναι μέλη αγροτικών συνεταιρισμών που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 8 του ν. 4384/2016.

ζ) Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί και οι σχολικοί συνεταιρισμοί του άρθρου 46 του ν. 1566/1985.

η) Τα πρόσωπα που ασκούν ατομική εμπορική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα και παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%.

θ) Οι εμπορικές επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες που ασκούν τις δραστηριότητές τους σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους, εκτός εάν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.

ι) Οι ατομικές εμπορικές επιχειρήσεις και η ατομική άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος, εφόσον δεν έχουν παρέλθει 5 έτη από την έναρξη εργασιών.

ια) Οι περιπτώσεις ατομικών επιχειρήσεων εφόσον για τον επιτηδευματία υπολείπονται 3 έτη από το έτος της συνταξιοδότησής του. Ως έτος συνταξιοδότησης νοείται το 65ο έτος της ηλικίας.

4) Το τέλος επιτηδεύματος βεβαιώνεται και εμφανίζεται στο εκκαθαριστικό σημείωμα υπολογισμού του φόρου εισοδήματος κάθε φορολογικού έτους.
Αναλυτικό εγχειρίδιο ερωταπαντήσεων από την ΑΑΔΕ

Προκειμένου να υπάρχει έγκυρη πληροφόρηση όλων των ενδιαφερόμενων φορολογουμένων, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) συνέταξε αναλυτικό εγχειρίδιο ερωταπαντήσεων με το οποίο διευκρινίζονται σε όλες τους τις λεπτομέρειες όλα όσα προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία για την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος. Οι ερωτήσεις και οι αντίστοιχες απαντήσεις, που περιλαμβάνονται στο εγχειρίδιο της ΑΑΔΕ, έχουν ως εξής:

Ποιοι είναι υπόχρεοι σε καταβολή ετήσιου τέλους επιτηδεύματος;

Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 31 του ν. 3986/2011, υπόχρεοι σε καταβολή ετήσιου τέλους επιτηδεύματος είναι οι επιτηδευματίες (φυσικά και νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες) και ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα (οι οποίοι σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4172/2013 εξομοιώνονται με τους ασκούντες επιχειρηματική δραστηριότητα), εφόσον τηρούν βιβλία Β’ ή Γ’ κατηγορίας του Κ.Β.Σ. (νυν τήρηση αρχείων με το απλογραφικό ή διπλογραφικό σύστημα). Για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 31 του ν. 3986/2011, οι αγρότες ειδικού καθεστώτος δεν θεωρούνται επιτηδευματίες.

Με ποιον τρόπο διαπιστώνεται η πλήρωση του πληθυσμιακού κριτηρίου, προκειμένου για την εξαίρεση από το τέλος επιτηδεύματος;

Για την εξαίρεση από την καταβολή του τέλους επιτηδεύματος των εμπορικών επιχειρήσεων που ασκούν τη δραστηριότητά τους σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και νησιά κάτω από τρεις χιλιάδες εκατό (3.100) κατοίκους, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους, λαμβάνονται υπόψη τα χωριά και νησιά όπως προβλέπονταν πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 2539/1997 για την εφαρμογή του σχεδίου «Καποδίστριας», και τα οποία αποτελούσαν αυτοτελή νομικά πρόσωπα, δηλαδή κοινότητες. Συνεπώς, αν κάποιο χωριό δεν αποτελούσε από μόνο του κοινότητα και ανήκε διοικητικά σε άλλη κοινότητα ή σε κάποιο δήμο, λαμβάνεται υπόψη ο πληθυσμός της κοινότητας (ή αντίστοιχα του δήμου) που υπαγόταν.

Περαιτέρω, για τη διαπίστωση των πληθυσμιακών εξαιρέσεων από την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος και προκειμένου για την εξεύρεση του πραγματικού πληθυσμού της Ελλάδας, λαμβάνεται υπόψη η τελευταία επίσημη απογραφή μόνιμου πληθυσμού της χώρας, η οποία είναι αυτή της 9ης Μαΐου 2011.

Για να τύχουν απαλλαγής οι επιτηδευματίες, πρέπει η επαγγελματική δραστηριότητά τους να ασκείται αποκλειστικά σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και νησιά κάτω των 3.100 κατοίκων.

Πώς ορίζεται το υποκατάστημα για τις ανάγκες επιβολής του τέλους επιτηδεύματος;

Ως υποκατάστημα νοείται κάθε επαγγελματική εγκατάσταση του επιτηδευματία στην ημεδαπή, εκτός της έδρας της επιχείρησης, στην οποία ενεργείται παραγωγική ή συναλλακτική δραστηριότητα. Επομένως, αν σε επαγγελματική εγκατάσταση που διατηρούν οι επιχειρήσεις δεν ασκείται καμία παραγωγική ή συναλλακτική δραστηριότητα (πώληση προϊόντων, λήψη παραγγελιών), ζήτημα που ως πραγματικό ανάγεται στην αρμοδιότητα της εκάστοτε ελεγκτικής αρχής, τότε δεν υφίσταται για αυτές υποχρέωση καταβολής τέλους επιτηδεύματος.

Ποια είδη εγκαταστάσεων δεν νοούνται ως υποκαταστήματα για την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος;

Δεν λογίζονται ως υποκαταστήματα οι προσωρινοί εκθεσιακοί χώροι και οι πρόσκαιρες επαγγελματικές εγκαταστάσεις που λειτουργούν μέχρι 30 ημέρες. Το χρονικό διάστημα των 30 ημερών κρίνεται αυτοτελώς για έκαστη συμμετοχή σε προσωρινούς εκθεσιακούς χώρους. Επίσης, δεν λογίζονται ως υποκατάστημα επαγγελματικές εγκαταστάσεις που στεγάζονται σε διαφορετικούς ορόφους, συνεχόμενους ή μη, του ίδιου κτηριακού συγκροτήματος. Επισημαίνεται ότι αν στον ίδιο κτηριακό χώρο, αλλά σε διαφορετικούς ορόφους αυτού, λειτουργεί τόσο η έδρα της επιχείρησης όσο και τα τυχόν υποκαταστήματά της, επιβάλλεται μία φορά το τέλος επιτηδεύματος. Σε περίπτωση που η δραστηριότητα της εν λόγω επιχείρησης επεκτείνεται και σε άλλους κτηριακούς χώρους, θα επιβληθεί ξεχωριστό τέλος επιτηδεύματος για το κάθε επιπλέον κτήριο στο οποίο στεγάζονται οι εγκαταστάσεις της.

Επίσης, δεν νοούνται ως υποκατάστημα:

α) οι εγκαταστάσεις τουριστικών καταλυμάτων εντός παραδοσιακών κτισμάτων, σύμφωνα με το Π.Δ. 33/1979, που λειτουργούν σε ξεχωριστά κτήρια, αλλά με ενιαία άδεια λειτουργίας, η οποία εντάσσεται ως ενιαία εγκατάσταση στην ίδια τουριστική μονάδα, καθώς και

β) οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις (ήτοι η παραγωγή, αποθήκευση, τυποποίηση, συσκευασία και η εν γένει τοποθέτηση μέχρι και του σταδίου της χονδρικής και λιανικής πώλησης αποκλειστικά των προϊόντων που παράγει η ίδια η αγροτική εκμετάλλευση, καθώς και η πρώτη χωρική ή οικοτεχνική μεταποίησή τους, η θαλάσσια αλιεία, η αλιεία εσωτερικών υδάτων, η σπογγαλιεία, η οστρακαλιεία, η υδατοκαλλιέργεια, ως και η διαχείριση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως 100 KW και η λειτουργία αγροτουριστικών μονάδων).

Επισημαίνεται ότι για τις ως άνω αγροτικές εκμεταλλεύσεις που δεν θεωρούνται υποκαταστήματα κατά τον νόμο αυτό, επιβάλλεται το τέλος επιτηδεύματος των περιπτώσεων α’, β’ και γ’ της παρ. 1 του άρθρου 31 του ν. 3986/2011, κατά περίπτωση, για την έδρα της επιχείρησης.

Ποια διαδικασία ακολουθείται προκειμένου να μην επιβάλλεται τέλος επιτηδεύματος στις εγκαταστάσεις που δεν νοούνται υποκαταστήματα, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις;

Από το φορολογικό έτος 2017 και επόμενα, ο φορολογούμενος επιλέγει τις εγκαταστάσεις που δεν νοούνται υποκαταστήματα για τις ανάγκες επιβολής του τέλους επιτηδεύματος στον κωδικό 008 του εντύπου Ε3, ώστε να μην υπολογιστεί για αυτές τέλος επιτηδεύματος κατά την εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων και νομικών προσώπων/οντοτήτων.

Πώς υπολογίζεται το τέλος επιτηδεύματος σε περίπτωση διακοπής εργασιών της επιχείρησης μέσα στη χρήση;

Καταρχήν, η μη άσκηση δραστηριότητας αποδεικνύεται αποκλειστικά με δηλωθείσα διακοπή εργασιών στο υποσύστημα Μητρώου του Taxis. Σε περίπτωση διακοπής της δραστηριότητας μέσα στη χρήση, το τέλος επιτηδεύματος περιορίζεται ανάλογα με τους μήνες λειτουργίας της επιχείρησης ή της άσκησης του επαγγέλματος. Χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των δεκαπέντε (15) ημερών λογίζεται ως μήνας.

Τι ισχύει στην περίπτωση εκπρόθεσμης διακοπής εργασιών νομικού προσώπου;

Στην περίπτωση εκπρόθεσμης διακοπής εργασιών με αναδρομική ημερομηνία, το τέλος επιτηδεύματος πρέπει να επιβάλλεται για τον χρόνο (μήνες) λειτουργίας του νομικού προσώπου και μέχρι την ημερομηνία διακοπής των εργασιών του στη ΔΟΥ.
Τέλος επιτηδεύματος που έχει βεβαιωθεί για το διάστημα μετά την εκπρόθεσμη διακοπή εργασιών πρέπει να διαγράφεται, εξαιρουμένου του τέλους επιτηδεύματος οικονομικού έτους 2011, για την επιβολή του οποίου εφαρμόστηκε η ειδικότερη διαδικασία που ορίστηκε στην αριθ. ΠΟΛ.1167/2011 Απόφαση.

Πότε παραγράφεται το δικαίωμα επιστροφής τέλους επιτηδεύματος οικονομικών ετών 2012 και 2013 σε νομικά πρόσωπα που έχουν κάνει εκπρόθεσμη διακοπή εργασιών;

Για το τέλος επιτηδεύματος που έχει βεβαιωθεί και καταβληθεί για τα οικονομικά έτη 2012 και 2013, η τριετής παραγραφή αρχίζει από τον χρόνο καταβολής του, τότε δηλαδή που ήταν δυνατή η δικαστική επιδίωξή του κατά του Δημοσίου και όχι από τον χρόνο βεβαίωσης του τέλους επιτηδεύματος ή την υποβολή της φορολογικής δήλωσης του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, διότι στον χρόνο αυτό δεν είχε καταστεί αχρεωστήτως καταβληθέν ποσό.

Τι ισχύει στις περιπτώσεις εκπρόθεσμης διακοπής δραστηριότητας ατομικής επιχείρησης;

Στην περίπτωση εκπρόθεσμης διακοπής εργασιών με αναδρομική ημερομηνία, το τέλος επιτηδεύματος πρέπει να επιβάλλεται μόνο για τον χρόνο (μήνες) άσκησης επιτηδεύματος και μέχρι την ημερομηνία της αποδεδειγμένης διακοπής των εργασιών που έγινε δεκτή από τη ΔΟΥ.

Τα τέλη επιτηδεύματος που έχουν βεβαιωθεί από την ημερομηνία αυτή και μετά πρέπει να διαγράφονται και, κατά τη διαδικασία διαγραφής, οι ΔΟΥ εκδίδουν νέα πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου που δεν περιλαμβάνει τέλος επιτηδεύματος, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν. 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας – Κ.Φ.Δ.), χωρίς την επιβολή κυρώσεων.

Σε περίπτωση που έχει καταβληθεί το τέλος επιτηδεύματος, για την παραγραφή της κατά του Δημοσίου απαίτησης προς επιστροφή αχρεωστήτως ή παρά τον νόμο καταβληθέντος χρηματικού ποσού, εφαρμόζονται οι διατάξεις του Δημόσιου Λογιστικού.

Τι πρόστιμο επιβάλλεται σε περίπτωση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος από την οποία δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής φόρου, αλλά μόνο του τέλους επιτηδεύματος;

Όσον αφορά τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες, δεδομένου ότι το τέλος επιτηδεύματος βεβαιώθηκε πρώτη φορά με τη δήλωση φόρου εισοδήματος το οικονομικό έτος 2014 και μετά, στις περιπτώσεις στις οποίες δεν υποβάλλεται ή υποβάλλεται εκπρόθεσμα δήλωση φορολογίας εισοδήματος του οικονομικού έτους 2014 (χρήση 2013), από την οποία δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής φόρου, αλλά μόνο του τέλους επιτηδεύματος (πιστωτικές και μηδενικές δηλώσεις), επιβάλλονται τα πρόστιμα που ορίζονται με τις διατάξεις της παραγράφου 19 του άρθρου 72 του νόμου 4174/2013, ενώ για αντίστοιχες παραβάσεις που αφορούν τα φορολογικά έτη 2014 και επόμενα, επιβάλλεται το πρόστιμο που ορίζεται στην περίπτωση α’ της παραγράφου 2 του άρθρου 54 του ίδιου νόμου, ήτοι 100 ευρώ σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως της κατηγορίας βιβλίων που τηρεί ο φορολογούμενος.

Όσον αφορά τα φυσικά πρόσωπα, στις περιπτώσεις που υποβάλλεται εκπρόθεσμα δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων (έντυπο Ε1), από την οποία δεν προκύπτει φόρος εισοδήματος, αλλά μόνο τέλος επιτηδεύματος (πιστωτικές και μηδενικές δηλώσεις), επιβάλλεται πρόστιμο 100 ευρώ σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως της κατηγορίας βιβλίων που τηρεί ο φορολογούμενος.

Το τέλος επιτηδεύματος εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης;

Όχι, το τέλος επιτηδεύματος δεν εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης.

Σχετική πρόβλεψη υπάρχει τόσο στις διατάξεις της παρ. 9 του άρθρου 31 του ν. 3986/2011 όσο και στις διατάξεις του ισχύοντος Κ.Φ.Ε. (περίπτ. ζ’ του άρθρου 23 του ν. 4172/2013).

Πηγή : m.naftemporiki.gr