Πριν από μερικά χρόνια είχα την χαρά και την τιμή να εκπαιδευτώ σε έναν από τους πιο έγκυρους και αξιόπιστους εκπαιδευτικούς οργανισμούς Ανθρώπινου Δυναμικού στον κόσμο, την ΙΤΟ. Η εκπαίδευση έγινε στην Βιέννη, έδρα της ΙΤΟ, και αφορούσε ένα – τότε – καινοτόμο τρόπο αξιολόγησης, τα κέντρα αξιολόγησης – assessment centers.

Η εκπαίδευση μου ήταν βιωματική. Δηλαδή πέρασα όλη τη διαδικασία που θα περνούσε ένας εργαζόμενος, μόνο που το ζητούμενο με εμένα και την ομάδα μου ήταν να αξιολογηθούμε ως εκπαιδευτές. Επρόκειτο κυριολεκτικά για μαραθώνιο αξιολόγησης που ξεκίνησε στις 7.00 το πρωί και τελείωσε στις 12.00 το βράδυ. Περιελάμβανε προσωπικές συνεντεύξεις, role playing εκπαιδευτή με θέμα που σου έδιναν εκείνη τη στιγμή, διαχείριση κρίσης με εκπαιδευόμενους, συνεργάτες, προϊστάμενους που επίσης μάθαινες on the spot, παρουσιάσεις, ατομικά και ομαδικά projects. Ο στόχος ήταν διπλός: να πιστοποιηθούμε ως εκπαιδευτές ενός από τους πιο έγκυρους διεθνείς Οργανισμούς και, επίσης, να μπούμε στη θέση των μελλοντικών αξιολογούμενων μας. Ευτυχώς ήταν χρηματοδοτούμενο γιατί το πρόγραμμα ήταν και πανάκριβο. Κυρίως όμως ήταν εξουθενωτικό. Έχω δουλέψει πολύ στη ζωή μου αλλά τέτοια κούραση και stress, μέσα σε μια μέρα, σπάνια έχω νοιώσει.

Τη δεύτερη μέρα, σε εξατομικευμένες και εμπιστευτικές συναντήσεις, παραλάβαμε ένα βιβλίο αποτελεσμάτων που περιέγραφε το πώς τα πήγαμε, που διαφαίνονταν οι ικανότητες μας καθώς και οι περιοχές των αδυναμιών μας. Στην ομαδική μας συνάντηση για να αναστοχαστούμε και να επικεντρωθούμε στα κύρια σημεία της μάθησης μας, αναδείχτηκε και η νούμερο ένα παγίδα αυτής της τόσο απαιτητικής διαδικασίας. «Προσέξτε», μας είπαν, «γιατί αυτό που μάθατε είναι ένα πανίσχυρο εργαλείο. Πολλές επιχειρήσεις θα σας καλέσουν να το εφαρμόσετε αποκαλώντας το talent management ενώ αυτό που στην πραγματικότητα θέλουν είναι μια κρυφή αξιολόγηση για να απαλλαγούν από όσους είναι στο πλάνο περικοπής προσωπικού».

«Κι είναι κακό να κάνει ένας επιχειρηματίας αξιολόγηση;», θα πείτε. Είναι, όταν ενώ θέλει να αξιολογήσει το προσωπικό για να προβεί σε μειώσεις, αποκαλεί και επικοινωνεί την διαδικασία ως talent management.
Τα επόμενα χρόνια, συζητώντας με τον συνεργάτη, που είχαμε πάει μαζί στην Αυστρία, διαπιστώναμε όλο και περισσότερο τη διάσταση αυτής της παγίδας. Με πρόσχημα την ανίχνευση των ταλέντων, κυρίως μεγάλες και γνωστές εταιρείες, ζητούσαν assessment για να πραγματοποιήσουν περικοπές, αθέλητες μετακινήσεις, απολύσεις που είχαν στα σκαριά και για τις οποίες χρειάζονταν αποδείξεις.

Αυτό δεν είναι κάτι αδόκιμο, είναι αντιδεοντολογικό. Ο λόγος; Το ταλέντο είναι σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, ιερό πράγμα. Όλοι οι εργαζόμενοι διαθέτουν κάποιο ταλέντο. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν το κάθε ταλέντο είναι συμβατό με την προοπτική και την κουλτούρα της επιχείρησης η όχι. Όταν όμως πρεσβεύεις ότι ανιχνεύεις ταλέντα, χρειάζεται να επικεντρώνεσαι στους ανθρώπους, όχι στις συμβάσεις. Επίσης, το ταλέντο είναι κάτι διαφορετικό από τις ικανότητες. Είναι ισχυρότερο, προσωποπαγές και, οφείλει να είναι, αδιαπραγμάτευτο. Δεν σηκώνει διαχείριση (management). Μόνο ανάπτυξη (development).

Για αυτή την διαφορετική, αναπτυξιακή προσέγγιση, χρειάζονται συγκεκριμένα βήματα.Τα 3 Α.

Αναγνωρίστε. Πτυχία που φαίνονται άσχετα με τη κυρία ενασχόληση, hobbies, εθελοντική εργασία, ενδιαφέροντα, ανάπτυξη δράσεων που δεν ευθυγραμμίζονται με την παρούσα εργασία, μπορεί να είναι σοβαρές ενδείξεις για τις περιοχές των ταλέντων των εργαζομένων σας. Μην εκπλήσσεσθε όταν το ταλέντο των ανθρώπων δεν συνάδει με τη θέση που κατέχουν. Σας είναι χρήσιμο όμως να ξέρετε τα ταλέντα τους γιατί μόνο έτσι μπορείτε να συνδεθείτε μαζί τους ουσιαστικά. Το μήνυμα είναι: Γνωρίστε καλύτερα τους ανθρώπους σας. Κυρίως, ρωτήστε και ακούστε. Η πολιτική ανοιχτής πόρτας και ο πρωινός καφές με τους συνεργάτες σας δεν είναι σπατάλη χρόνου αλλά επένδυση. Ξεκινήστε με τους άμεσους συνεργάτες και δώστε το μήνυμα να κάνουν το ίδιο με τους δικούς τους υφιστάμενους.
Αξιολογήστε αλλά με στόχο όχι «την τιμωρία» αλλά την ανάπτυξη. Τα assessment centers που αναφέρονται πιο πάνω είναι ένας εκπληκτικός τρόπος, κυρίως όταν διενεργούνται με στόχο, την ανάπτυξη. Δηλαδή όταν γίνονται α) για να αναγνωριστούν ταλέντα, β) για να δοκιμαστεί η συμβατότητα τους με το συγκεκριμένο επιχειρηματικό πλαίσιο και πλάνο. Αλλά υπάρχουν κι άλλοι τρόποι. Κάντε προσομοιώσεις, βάλτε στους ανθρώπους προκλήσεις. Ζωντανέψτε τους. Κι αν δεν μπορείτε μόνοι σας ζητήστε βοήθεια.

Αναπτύξτε. Όταν βρείτε τους ανθρώπους που διαθέτουν ταλέντο, ξεκινήστε μια σοβαρή προσπάθεια διακράτησης. Γιατί; Γιατί η αλήθεια είναι ότι παρότι πολλές επιχειρήσεις και οργανισμοί επαγγέλλονται ότι θέλουν ταλέντα, στην ουσία τα φοβούνται. Γιατί; Γιατί τους βγάζουν από την πεπατημένη. Ακόμα κι αν η πεπατημένη δεν έχει φέρει τα αποτελέσματα που θέλουν. Αντί όμως να προσπαθούν να «πακετάρουν» τα ταλέντα στις διαστάσεις που τους κάνουν να νιώθουν άνετα, χρειάζεται να ανοίξουν το πακέτο και να δουν τις νέες προοπτικές.
Θυμάστε εκείνη την στιχομυθία;
Κι αν τον εκπαιδεύσω και μου φύγει;
Κι αν δεν τον εκπαιδεύσεις και σου μείνει;
Ισχύει κυρίως για τα ταλέντα. Και ναι, μπορεί να τα αναπτύξετε και να σας φύγουν. Αλλά η μαθησιακή σας καμπύλη, ως επιχείρηση, θα έχει πιάσει «ταβάνι» κι αυτό έχει μακροπρόθεσμα πολύ μεγαλύτερη αξία από όσο θα στοιχίσει η αποχώρηση τους.

Το κυριότερο, δε, μάθημα που θα έχεις πάρει, ως επιχείρηση, είναι πως να μετασχηματίσεις το προσωπικό (staff) σου σε δυναμικό (potential). Συγκεκριμένα, θα έχεις μάθει δύο σπουδαία πράγματα :

Πως να βρεις το επόμενο ταλέντο που θα σου ανοίξει νέους δρόμους ανάπτυξης.
Πως να συνδεθείς με όσους αποχώρησαν. Να γίνουν αρωγοί σου κι ας έχουν πετάξει μακριά.
Τα ταλέντα στην επιχείρησή σας μοιάζουν σαν να έχεις στα χέρια σου, σπόρους θαλερούς και ανθεκτικούς. Η κοινή πρακτική είναι να τους μανατζάρουμε, να τους τροποποιούμε γενετικά για να ταιριάξουν και να μην μας χαλάσουν «την πιάτσα», ρίχνοντας μπόι. Αυτό κάνει το talent management. Περιστρέφεται στο τώρα. Στο πώς μπορείτε να διαχειριστείτε τους ιδιαίτερους ανθρώπους σας στις τωρινές καταστάσεις για θετικά αποτελέσματα στο όριο.

Το talent development, η ανάπτυξη ταλέντων επιτρέπει στο σπόρο – ταλέντο να δείξει όλο του το μπόι. Και τις περισσότερες φορές έτσι «ψηλώνει» και η επιχείρηση που το «φιλοξενεί». Το talent development σας μεταφέρει στο μέλλον. Σας προκαλεί να ρισκάρετε, να μάθετε, να ανακαλύψετε την προοπτική των ανθρώπων σας, την προοπτική της επιχείρησης σας και να βρείτε «τον κοινό τόπο».

ΞΕΧΑΣΤΕ λοιπόν το talent management. Επενδύστε στο talent development.

*Αγγελική Πλουμά, Coach

Πηγή: www.epixeiro.gr